Nhiều bậc cha mẹ cho rằng giáo dục giới tính là một chủ đề khó bàn, thậm chí còn cho rằng khi lớn lên con mình tự nhiên sẽ hiểu được. Tuy nhiên, việc bỏ bê giáo dục giới tính có thể gây hại cho sự phát triển của trẻ.
Trẻ có bản tính tò mò. Nếu cha mẹ tránh né những câu hỏi, trẻ có thể tìm kiếm câu trả lời qua những kênh không phù hợp, điều này sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển nhận thức của trẻ, thậm chí có thể dẫn đến nguy hiểm.
Tiểu Anh là một bà mẹ đơn thân, một mình nuôi con gái 4 tuổi, dù cuộc sống khó khăn nhưng cô cảm thấy rất nhẹ nhõm vì con gái ngoan và hiểu chuyện. Con gái của cô ở độ tuổi rất tò mò và hay hỏi những câu hỏi khiến người khác dở khóc dở cười.
Một buổi sáng, Tiểu Anh hâm nóng đồ ăn xong liền đi vào phòng tắm. Lúc này, con gái đang uể oải đứng dậy, không biết mẹ đang ở trong phòng tắm, ngơ ngác mở cửa. Tiểu Anh có chút xấu hổ trước tình huống bất ngờ này và nhanh chóng mời con gái ra ngoài trước.
Khi cô bước ra, con gái đã hoàn toàn tỉnh táo và nhìn mẹ với vẻ mặt khó hiểu. Cô con gái hồn nhiên hỏi: “Mẹ ơi, sao mẹ để râu ở dưới đó còn con thì không?”.
Tiểu Anh nhất thời không nói nên lời, nhưng rất nhanh bình tĩnh lại, quyết định không trốn tránh cũng không chiếu lệ mà kiên nhẫn giải thích: “Lớn lên con sẽ giống mẹ, bộ râu này là để bảo vệ thân thể của chúng ta”.
Sau khi nghe câu trả lời của mẹ, con gái gật đầu hiểu ý. Để hướng dẫn con thêm, Tiểu Anh nhân cơ hội này phổ biến một số kiến thức giáo dục giới tính đơn giản cho con gái mình. Cô còn nhẹ nhàng nhắc nhở: “Đây là bí mật nhỏ của con gái, con không thể tùy tiện nói cho người khác biết, cũng không thể tùy tiện để người khác chạm vào mình”.
Những câu trả lời của Tiểu Anh vừa thông minh vừa ân cần, không chỉ giải đáp thắc mắc của trẻ nhỏ mà còn dạy cho con gái những kiến thức quan trọng về an toàn một cách dễ hiểu. Kiểu hướng dẫn này đáng được tất cả các bậc cha mẹ tham khảo vì nó không chỉ tôn trọng trí tò mò của trẻ mà còn hình thành quan niệm lành mạnh cho trẻ.
Làm thế nào cha mẹ có thể hướng dẫn chính xác việc giáo dục giới tính cho con?
Hướng dẫn trẻ hiểu phần riêng tư của mình
Bắt đầu từ 3 tuổi, cha mẹ nên cho con dần hiểu biết về các bộ phận kín trên cơ thể và sự khác biệt giữa nam và nữ thông qua các phương pháp tự nhiên.
Ví dụ, bạn có thể sử dụng sách tranh hoặc sách giáo dục giới tính để giải thích cấu trúc cơ thể cho trẻ bằng hình ảnh sống động và từ ngữ đơn giản. Cha mẹ nên nhớ sử dụng ngôn ngữ đơn giản, khoa học để giải thích thay vì dùng từ ngữ người lớn hay mơ hồ.
Khi một đứa trẻ hỏi “Tại sao con trai và con gái lại khác nhau?“, bạn có thể trả lời: “Con trai và con gái có thân hình khác nhau. Đây là một điều tự nhiên.
Mọi người đều đặc biệt”. Đồng thời, cha mẹ có thể khuyến khích con đặt câu hỏi và tạo không khí giao tiếp thoải mái. Khi con cái cảm thấy cha mẹ đáng tin cậy, chúng sẽ sẵn sàng thảo luận những vấn đề này với cha mẹ hơn.
Dạy trẻ bảo vệ sự riêng tư
Giáo dục về quyền riêng tư là một phần quan trọng trong giáo dục giới tính. Đặc biệt đối với trẻ chuẩn bị vào mẫu giáo hoặc tiểu học, cha mẹ cần giúp trẻ hình thành ranh giới về quyền riêng tư. Nói cho con bạn biết những bộ phận nào là riêng tư và nói rõ rằng không ai, kể cả người quen, có thể chạm vào những bộ phận này.
Bạn có thể dùng các tình huống cụ thể để mô phỏng, ví dụ: “Nếu ai đó muốn chạm vào bụng con, con nên nói gì?”. Để trẻ học cách từ chối và yêu cầu giúp đỡ.
Đồng thời, cha mẹ cũng nên dạy con cách nhận biết các dấu hiệu nguy hiểm và dặn con nếu cảm thấy khó chịu, sợ hãi thì phải báo kịp thời cho người thân trong gia đình hoặc giáo viên mà con tin tưởng.
Nâng cao nhận thức về giới trong các tình huống hàng ngày
Nhận thức về giới là một trong những nền tảng của giáo dục giới tính. Con bạn có thể nhận thấy sự khác biệt về thể chất và đặt câu hỏi trong khi thay quần áo hoặc tắm.
Cha mẹ nên kiên nhẫn trả lời và tránh che đậy sự thật bằng những lời nói dối hoặc ngôn ngữ mơ hồ. Ví dụ sai: “Lớn lên con sẽ biết điều này”. Ví dụ đúng: “Con trai và con gái có cấu trúc cơ thể khác nhau, điều này có thể giúp chúng ta sống tốt hơn”.
Ngoài ra, cha mẹ nên chú ý bảo vệ quyền riêng tư của con mình ở nơi công cộng như tránh thoát y nơi công cộng, chụp ảnh khỏa thân… để tăng cường sự chú trọng của con đến quyền riêng tư.
Giáo dục giới tính đúng cách không chỉ giúp trẻ hiểu rõ cơ thể mình mà còn phát triển lòng tự trọng và ý thức về ranh giới. Khi lớn lên, con sẽ có nhiều khả năng hình thành các mối quan hệ lành mạnh với người khác và luôn cảnh giác với những hành vi không phù hợp.
Giáo dục giới tính không phải là “chủ đề dành cho người lớn” mà là một phần quan trọng trong sự phát triển lành mạnh của mỗi đứa trẻ.
Cha mẹ chính là những người thầy đầu tiên trong việc giáo dục giới tính cho con thông qua sự hướng dẫn tích cực và phương pháp giáo dục khoa học. Chúng ta có thể giúp trẻ hình thành quan điểm đúng đắn về giới tính và ý thức tự bảo vệ bản thân, tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển sau này của trẻ.
