Một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng gia tăng số phụ nữ trẻ bị đột quỵ là do lạm dụng thuốc tránh thai.
Theo báo Pháp luật TP.Hồ Chí Minh Số người trẻ bị đột quỵ nhập viện tại Bệnh viện Thanh Nhàn (Hà Nội) có xu hướng ngày càng tăng. Đáng lưu ý, người trong độ tuổi 19-20 chiếm khoảng 10% tổng số người bị đột quỵ.
Nhiều người trẻ dùng thuốc tránh thai liều cao, kéo dài
Theo TS.BS Nguyễn Thế Anh, Trưởng Đơn nguyên Đột quỵ – Bệnh viện Thanh Nhàn, vừa qua có một trường hợp bệnh nhân nữ bị đột quỵ khi tuổi còn rất trẻ. 
Bệnh nhân 20 tuổi, sinh viên một trường đại học tại Hà Nội, nhập viện trong tình trạng đi lại khó khăn, dáng đi loạng choạng và không thể viết được.
Trước đó vài ngày, bệnh nhân từng có biểu hiện tê yếu tay, không bấm được điện thoại, nhưng chủ quan không đi khám.
Bệnh nhân có tiền sử béo phì và sử dụng thuốc tránh thai liên tục trong vòng 1 năm. Khoảng 1-2 ngày sau dấu hiệu ban đầu, khi các triệu chứng nặng dần, cô mới đến viện và được chẩn đoán đột quỵ.
Sau 2 tuần điều trị, kết hợp tập phục hồi chức năng, tư vấn thay đổi lối sống, sinh hoạt, tránh sử dụng thuốc tránh thai, bệnh nhân đã có thể đi lại, khôi phục khả năng viết nhưng còn chậm, cần tiếp tục theo dõi định kỳ.
Trước đó, Trung tâm Đột quỵ – Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội) cũng liên tục tiếp nhận các trường hợp bị biến chứng huyết khối và đột quỵ do sử dụng thuốc tránh thai.
Bệnh nhân nữ 33 tuổi nhập viện trong tình trạng đau đầu dữ dội kèm theo co giật. Khai thác bệnh sử được biết bệnh nhân đang sử dụng thuốc tránh thai khoảng 3 tháng nay.
Kết quả chẩn đoán hình ảnh cho thấy bệnh nhân bị huyết khối xoang tĩnh mạch não kèm xuất huyết. Dù đã được điều trị tích cực bằng thuốc chống đông và chống co giật, bệnh nhân vẫn để lại di chứng tê nhẹ nửa người, cần thời gian dài để phục hồi.
Một phụ nữ khác 34 tuổi cũng sử dụng thuốc tránh thai, nhập viện vì đau đầu kéo dài và được phát hiện huyết khối tĩnh mạch não. May mắn thay, tổn thương chữa ảnh hưởng đến nhu mô não. Sau 1 tuần điều trị, bệnh nhân hồi phục hoàn toàn.
Hồi tháng 4-2025, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 cũng đã tiếp nhận và điều trị thành công cho 2 bệnh nhân nữ, trẻ tuổi bị đột quỵ, đều có tiền sử sử dụng thuốc tránh thai hàng ngày trong thời gian dài.
Thuốc tránh thai làm tăng nguy cơ hình thành huyết khối
Đại diện Bệnh viện Bạch Mai cho biết thuốc tránh thai có chứa estrogen và progestin – hai thành phần có thể làm tăng nguy cơ hình thành huyết khối, dẫn đến tắc nghẽn mạch máu, bao gồm cả mạch máu não, gây ra đột quỵ.
Nguy cơ này càng gia tăng ở phụ nữ có các yếu tố nguy cơ sẵn có như hút thuốc lá, thừa cân, béo phì, tiền sử gia đình có người mắc bệnh tim mạch, hoặc tiền sử đau nửa đầu.
Các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng nguy cơ đột quỵ ở người sử dụng thuốc tránh thai cao gấp 1,9 lần so với người không sử dụng.
Đồng thời, estrogen cũng làm giảm protein S – một chất ức chế đông máu tự nhiên của cơ thể. Đối với những người mang đột biến gen Factor V Leiden, nguy cơ huyết khối khi dùng thuốc tránh thai có thể tăng gấp 20-30 lần.
Không dừng lại ở đó, thuốc tránh thai còn có thể gây ra hàng loạt tác dụng phụ như rối loạn kinh nguyệt, trầm cảm… ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng cuộc sống của phụ nữ.
“Thuốc tránh thai có hiệu quả và giá trị không thể phủ nhận đối với cộng đồng. Tuy nhiên, khi sử dụng thuốc tránh thai cũng tiềm ẩn tăng nguy cơ huyết khối”, ThS.BS Đinh Trung Hiếu, Trung tâm Đột quỵ – Bệnh viện Bạch Mai, nhấn mạnh.
Do đó, bác sĩ Hiếu khuyến cáo trong quá trình sử dụng thuốc tránh thai, nếu có biểu hiện bất thường như đau đầu với mức độ tăng dần, đau tăng về đêm, uống thuốc giảm đau không đỡ, đặc biệt nếu xuất hiện các cơn giật cơ bất thường hoặc ý thức không tỉnh táo thì cần đến ngay các cơ sở y tế.
Đồng quan điểm, TS.BS Nguyễn Thế Anh cũng cho rằng một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng phụ nữ trẻ tuổi bị đột quỵ gia tăng là do lạm dụng thuốc tránh thai.
“Việc sử dụng thuốc tránh thai trong thời gian dài hoặc lạm dụng thuốc tránh thai liều cao, đặc biệt là các loại thuốc có chứa estrogen sẽ làm tăng nguy cơ đông máu, tắc mạch máu não, gây đột quỵ”, bác sĩ Thế Anh nói.
Bên cạnh đó, một số nguyên nhân khác khiến tình trạng đột quỵ gia tăng ở người trẻ nói chung là do chế độ ăn uống và sinh hoạt hàng ngày.
Cụ thể, chế độ ăn uống nhiều dầu mỡ, thực phẩm chế biến sẵn, ăn đêm gây rối loạn chuyển hóa, tăng mỡ máu – yếu tố hàng đầu gây đột quỵ.
Tình trạng béo phì, lười vận động và thói quen sử dụng chất kích thích cũng dễ dẫn đến tăng huyết áp, rối loạn nhịp tim, đái tháo đường, đều là các bệnh nền nguy hiểm liên quan đến tai biến mạch máu não.
“Phần lớn những người này thường có tâm lý chủ quan, nghĩ rằng mình không bao giờ bị đột quỵ, do đó không đi kiểm tra sức khoẻ khi có dấu hiệu bất thường, đến khi phát hiện thì đã muộn, bắt đầu có biến chứng”, bác sĩ Thế Anh nói.
Việc nhiều người trẻ bị đột quỵ đến bệnh viện khi đã qua thời gian vàng để chữa bệnh để lại rất nhiều hậu quả nặng nề. Bệnh nhân có thể bị rối loạn vận động, yếu/liệt tay chân, ảnh hưởng đi lại vận động, nói khó; viêm loét đường tiết niệu do nằm một chỗ quá lâu, nặng hơn có thể rơi vào tình trạng sống thực vật.
“Về góc độ xã hội, việc người trẻ bị đột quỵ có thể để lại gánh nặng lớn hơn bởi họ đều đang trong độ tuổi lao động”, bác sĩ Thế Anh nhận định.
Để phòng ngừa đột quỵ, những người có yếu tố nguy cơ như tăng huyết áp, rối loạn chuyển hoá, béo phì, đái tháo đường… cần có lối sống khoa học, chế độ ăn uống phù hợp, hạn chế đồ ăn nhiều dầu mỡ, nhiều đường và thực phẩm chế biến sẵn.
Riêng đối với phụ nữ, để sử dụng thuốc tránh thai an toàn, cần kiểm tra sức khỏe định kỳ, lắng nghe tư vấn của bác sĩ trước khi dùng, đặc biệt đối với những người có các yếu tố nguy cơ. Đồng thời, nên tầm soát đột biến gen nếu gia đình có tiền sử rối loạn đông máu; duy trì lối sống lành mạnh, uống đủ nước và tránh nhịn ăn khi sử dụng thuốc tránh thai.
